مقدمه

سلام دوستان. آیا تا به حال رویای داشتن خانه ای رو داشتید که نه تنها نیازهای شما رو به بهترین شکل تأمین کنه بلکه از یک طراحی زیبا، کارآمد و مؤثر با کمک آخرین دستاوردهای پیشرفته بشری برخوردار باشه؟ آیا دوست داشتین ساختمانهامون مثل یک موجود زنده قادر به درک محیط با امکان پاسخگویی به آن به واسطه تغییرات آشکار و ناملموس به مانند اعضای بدن انسان بودن؟ آیا تمایل داشتین خونه شما هم مثل چترتون می تونست بسته به شرایط باز و بسته بشه یا مثل اتومبیلتون قابل حمل و نقل و جابجایی بود و یا شیشه هاتون خود به خود تمیز می شدن و یا اینقدر دستتون باز بود که یه لحظه یه پذیرایی بزرگ داشته باشید برای مهمانی ها و در حالت عادی به جاش یه نشمین خودمانی با یک اتاق اضافه داشتین؟ خلاصه اینکه از یه طرف ذهن خلاق و پیچیده ما به صورت بذات و از طرفی نیز توانایی های پیشرفتهای تکنولوژیکی در چند دهه ی اخیر حسابی توقعات ما رو حتی در یه رشته ای هنری-مهندسی مثل معماری- که انتظار میره با سرعت کمتری در حال تغییر باشه نسبت به سایر حوزه های صنعتی-، بالا برده و هر آنچه روزی تنها در ذهن طراحان و معماران خلاق بوده، اکنون در حال اجرا و یا تحقق هستش.

یه داستان

من به شخصه وقتی وارد معماری شدم همیشه دوست داشتم بنایی با چند فایده یا مزیت ویژه طراحی کنم. حتی گاهی به شوخی به خواهرم که اونم الان مثل من معماری می خونه می گفتم: “ساختمانهای دئورئوپ قاچان”( به فارسی: ساختمانهایی که قادر به بلند شدن از زمین و دویدن هستند!). تو دوره لیسانس یادمه یه بار با یکی از دوستام خرید عظیمی از سری کتابهای معماری و تکنولوژی داشتم و لا به لاشون کتابی بود به نام “معماری برای آینده” و اونجا با طرح های آشنا شدم که پُرتابل یا قابل جابجایی بودن و یا برای شرایط بسیار ویژه مثل سطح کره ماه ساخته شده بودند. کنارشون کلی کتاب بود به تألیف پروفسور گلابچی که راجب سازه های های باز و بسته شونده، باد شونده، تا شونده و مصالح خود تمیز شونده (نانو) و … و من بدجوری عاشق این نوع کتابا و طرحا شدم. بعد قبولی از آزمون ارشد و زیارت دکتر گلابچی از نزدیک در دانشکده هنرهای زیبا، و تفهیم بسیار عمیق تر مطالب کلاس درس شیرین ایشون، بنای ساخت ماکتهایی که برگرفته از معماری های پیشرفته با امکان تغییر و تبدیل به وضعیت های مختلف بود رو سر کلاسهای تدریس خودم پایه ریزی کردم. از جمله کار با صفحات تا شونده و سازه های چادری و سازه های هایپار، که محبوب ترین ماکتها بین دانشجوهام بودند.

با ورود من به دوره دکتری و شاگردی زیر نظر پروفسور آصفی، با معماری جنبشی و متحرک آشنا شدم که جون میداد واسه ساخت سایبانهای متحرک و ماکتهای پویا و هیجان انگیز. با وجود اینکه من تحصیلات عالیه تحقیقی در معماری داشتم  ولی چراغ این نوع معماری بسیار پیشرفته و کارآمد هنوز تو دلم روشن بوده و هست و شاید به خاطر همین بود که عاشق فیلم های علمی تخیلی با معماری های فوق العاده مثل آوتار، مریخی و ملاقات با خانواده رابینسون شدم.  هنوزم در دوران بعد دکتری خودم هم این مباحث رو با عنواینی چون معماری و اینترنتی کردن اشیاء(مطالعه بیشتر از این لینک)، معماری و انرژی(سقفهای مجهز به سلولهای خورشید)،ارزیابی چرخه دوام و حیات مصالح، معماری داخلی و تکنیکهای ترمال(اتاقهای پرو با قابلیت مات شدن موقع ورود مشتری)، خانه های “زیرو” انرژی ( مجهز با آبگرمکن خورشیدی و منبع جمع آوری آب باران) و نرم افزار رویت (معماری BIM)، نرم افزار گرس هاپر، معماری دیجیتال، معماری بایونیک، معماری پارامتریک و …دنبال کردم و از نمونه آثار این دست معماری در خارج از کشور در کارهای معماری مشهور به نام آقای کالاتروا با آثاری همچون موزه میلواکی (سقف دارای سایبان متحرک) و در داخل  ایران با خانه ی شریفی ها مال آقای تغابنی( با ایوان متحرک) و  معماری داخلی خانه ی مسکونی مال آقای مهندس حمید محمود پور (لینک) را می توان مثال زد. و یه هنرمند و مهندس هلندی به نام تئو یانسن نوعی سازه طراحی کرده از جنس چوب که بسیار حیرت آوره و با وزش باد قابل حرکته که می تونید از اینجا تماشا کنید؛ طوریکه ناسا از اون دعوت به همکاری در ساخت کاووشگرهایی در سطح زهره کرده است. این یکی دیگه واقعاَ تحقق رویای منه که اول صحبتم بهتون گفتم(ساختمانهای دئوروپ قاچان!!؟).البته این نوع طرح های منعطف فقط محدود به رشته معماری نمیشه و مثلاَ در طراحی لباس،یادمه چند وقت پیش یه طراحی لباس کودک دیدم که بسیار جالب بود و برای سه چهار سال خودش رو با سایز در حال رشد کودک به روز می کرد(مطالعه بیشتر اینجا)

اما اگر بخواهیم یه مروری به عناصر معماری هوشمند داشته باشیم طبقه بندی ذیل رو خواهیم داشت(به نقل از سایت):

اجزاء معماری هوشمند

1-پوسته های هوشمند

معماری های متمرکز روی خارج بنا، از فن آوری سبز برای کاهش منوکسید کربن و دود از طریق خورشیدی و باد استفاده می کنند. این روند رو به رشدی در جنبش معماری هوشمند خواهد بود. شرکت های بزرگ در مسیر کاهش ضایعات و بهبود کارآیی در طراحی خود هستند (برای جلب نظر مصرف کننده). مثالها در  این لینک.

2-رفتار انرژی

پسماندهای انرژی برای حذف در اولویت قرار دارند. معماری هوشمند فرصتی برای کاهش مصرف انرژی ایجاد می کند. این بر اساس چیدمان، طراحی، مواد و استفاده از شبکه برق هوشمند است. این مانند طراحی موتور برای تولید اسب بخار بیشتر است اما در این حالت، ما با کارگران مربوط به محیط خانه طرف هستیم.

3-امنیت

مشاغل بزرگ و شرکتهای بزرگ برای تأمین امنیت زیر ساختهای خود نیاز اساسی دارند. امنیت با طراحی فیزیکی شروع می شود اما همچنین خدمات و محصولات فن آوری را بهینه می کند. این شامل نظارت بر کارمندان، شبکه ها و مهمان ها می شود. اینترنت پر سرعت، ارتباط صوتی، علائم دیجیتال و مدیریت بازدید کنندگان باید در مفاهیم و طراحی اولیه یکپارچه شوند.

4-کاهش هزینه ها

طراحی از منظر معماری هوشمند باعث کاهش هزینه های همچون HVAC(گرمایش، سرمایش، تهویه مطبوع و هواسازی)، روشنایی، جلوگیری از آتش سوزی و استفاده از آسانسور به عنوان بخشی جزیی از سایر موارد می شود. جدیدترین، بهترین شیوه ها و توسعه هوشمند معماری به برنامه ریزی این ویژگی ها کمک می کند.(این لینک یک پاورپوینت برای مطالعه بیشتر ارائه می دهد)

5-پلان باز

مشاغل جدیدتر ایده های پوسته باز و انعطاف پذیری در طراحی خود پشتیبانی می کنند. این امر به کارمندان خود اجازه می دهد تا به جای اینکه در یک منطقه خاص برای کار قرار گیرند، در محیط کار “شناور” شوند. اگر طراحی انعطاف پذیر باشد، هیچ دلیلی وجود ندارد که بیزنس را در مناطق خاص محدود کنید. این مجموعه ایده های جدیدی را در مورد چگونگی بهینه سازی فضا – در عین حال آزادی هرچه بیشتر طرح به توسعه دهنده و مشتری باز می کند.

دوستان این بود خلاصه ای از مرور ما روی معماری هوشمند. یه مقاله خوب فارسی هم هست با عنوان مصالح هوشمند در معماری است که می تونید از اینجا مطالعه کنید. همچنین بسیار پیشنهاد می کنم به متن سخنرانی آقای ایلون ماسک در رابطه با آینده خانه ها با سقفهای فتولتاتیک از اینجا توجه فرمایید. گروه معمار دیتا هم در نظر دارد به زودی دوره های و کارگاههایی یکروزه مربوط به کار با صفحات تا شونده، سازه های هایپار، چند وجهی های نامتناهی، گنبدهای باز و بسته شونده، پل های ماکارونی، نورپردازی با ال ای دی، مبلمانهای یک به یک با مقوا کارتون و لوله های مقوایی با تحمل بار واقعی، کار با رنگ و شیشه های ویترایی، خرپاهای فضایی، مدل های گچی و همچنین کارگاه های کروکی- اسکیس -راندو، و چندین ورکشاپ تخصصی معماری رو برگزار  کند(لینک دوره های برگزار شده پیشین)که برای اطلاع از دوره های آتی می تونید با ما از طریق ارسال تیکت در ارتباط باشید. در پایان شما رو با یک جمله زیبا به خدا می سپارم:

«از دیروز درس بگیر؛ برای امروز، زندگی کن و به فردا امیدوار باش. مهم‌ترین چیز این است که از پرسیدن دست نکشی.»